Nguyên lý thị giác trong thiết kế đồ họa

Khi nói đến thiết kế đồ họa ví dụ như bạn muốn thiết kế tờ rơi quảng cáo sản phẩm của mình, bạn có tự tin để thiết kế hay nhận xét như thế nào là đẹp nó có nguyên tắc gì hay chỉ là dựa vào cảm tính của người thiết kế thấy như thế này là đẹp, như kia là không đẹp… Nếu chỉ dựa vào cảm tính vậy thì bạn cho bản thiết kế A là đẹp nhưng mọi người sẽ không cho là như vậy. Để có bản thiết kế đẹp nó cũng có những nguyên lý mà đó ta gọi là nguyên lý thị giác trong thiết kế đồ họa.

Những người học thiết kế đồ họa chuyên nghiệp không phải họ chỉ học các phần mềm thiết kế đồ họa như Iustrator, corel, photoshop, indesign… mà cái cần học có rất nhiều, nó liên quan đến phần mỹ thuật, cách sắp xếp các yếu tố trong một bố cục, cách sử dụng màu sắc, nhịp điệu…Hiện nay, rất nhiều người tự học, hoặc tham gia các khóa học ngắn hạn tại các trung tâm dạy thiết kế đồ họa thì chỉ được dạy các công cụ thiết kế chứ không được học phần mỹ thuật dẫn đến khả năng thiết kế cũng bị hạn chế rất nhiều.

Nguyên lý thị giác là gì?

Nguyên lý thị giác là tập hợp các nguyên tắc khi thiết kế nhằm đảm bảo sự hài hòa về bố cục cho tác phẩm và thu hút người xem.

Không chỉ trong ngành thiết kế đồ họa mới cần nguyên lý thị giác mà bất kể ngành nào chúng ta cũng cần có nghệ thuật sắp xếp các yếu tố trong một không gian nhất định tạo sự thuận tiện, gọn gàng và đẹp mắt. Những nguyên tắc của nguyên lý thị giác giúp chúng ta tạo ra được những quy chuẩn và thiết kế tất cả các ấn phẩm nhanh chóng, đẹp mắt. Nhiều người nói rằng nguyên lý thị giác làm bó buộc khả năng sáng tạo nhưng điều này hoàn toàn sai. Nếu không áp dụng các nguyên lý thị giác thì chúng ta nhiều khi loay hoay mãi trong vũng lầy mà không thể thoát ra được, bố cục rối rắm, thiếu thẩm mỹ.

Bài lên quan "Các nguyên tắc cơ bản của tâm lý học màu sắc"

Bố cục thiết kế

Một trong nhưng nguyên lý được coi là quan trọng nhất trong thiết kế đồ họa đó chính là bố cục, nhưng rất nhiều người còn chưa nắm vững được kiến thức này, thậm chí còn cho rằng nhiều kiểu bố cục khác nhau việc áp dụng như thế nào còn tùy thuộc và kiến thức và kinh nghiệm của người thiết kế, bởi tất cả các nguyên tắc nào thì điều đầu tiên bố cục sẽ quyết định. Vậy bố cục là gì? Và có bao nhiêu kiểu bố cục Hiểu một cách đơn giản nhất bố cục đó là cách sắp xếp các yếu tố hay đối tượng trong một phạm vi giới hạn nào đó, trong ngành thiết kế đồ họa 2D thì nó giới hạn bởi chiều dài và chiều rộng của khung hình. Ví dụ ta cần thiết kế poster kích thước khổ 60 x 80 cm thì giới hạn của nó chiều ngang là 60 cm và chiều dài là 80 cm. Bố cục là cách sắp xếp logo công ty, tên gọi sản phẩm, chức năng của nó, thông tin nhà cung cấp, hình ảnh sản phẩm… trong giới hạn không gian đó.

Vậy có bao nhiêu kiểu bố cục đó là 3 kiểu gồm kiểu bố cục đăng đối, bố cục tự do, bố cục hàng lối. Mỗi kiểu bố cục có những nguyên tắc riêng giúp cho chúng ta sắp xếp các yếu tố, tùy theo yêu cầu của khách hàng, sản phẩm mà có thể sử dụng kiểu bố cục cho phù hợp.

Nguyên lý thị giác phân cấp

Một trong những nguyên tắc làm nên ấn phẩm đẹp đó là “nguyên lý thị giác phân cấp” điều này kể cả những họa sĩ thiết kế chuyên nghiệp nhiều khi vẫn mắc phải lỗi không phân cấp khi không thể hiện được yếu tố lớn, nhỏ trong bố cục. Các yếu tố trong bố cục bắt buộc có sự phân cấp đâu là yếu tố chính, đâu là yếu tố phụ, và không chỉ riêng một yếu tố mà có thể là một nhóm các yếu tố tạo nên một nhóm lớn. Nếu không có sự phân cấp này thì các yếu tố đó có thể sự đều nhau về kích thước hoặc tương đồng về màu sắc gây cho sự nhàm chán trong thiết kế. là thuật ngữ dùng để chỉ sự phân chia thông tin thành các nhóm chính và phụ trong thiết kế. Một trong những điều mà các họa sĩ thiết kế chuyên nghiệp hay mắc phải đó là cho dù bạn đã phân cấp lớn nhỏ các yếu tố đồ họa nhưng khi nhìn trong bố cục chung nó lại tạo ra những nhóm khá bằng nhau, như vậy là không tạo ra ấn phẩm đẹp. Vì thế ngoài phân cấp các yếu tố nhỏ có sự lớn nhỏ thì các yếu tố đó khi đứng với nhau cũng phải tạo ra những nhóm lớn và nhỏ khác nhau nhưng chúng vẫn có sự liên kết với nhau.

Nguyên lý thị giác cân bằng

Nguyên lý thị giác cân bằng đó là các yếu tố tuy có thể sắp xếp ở các vị trí khác nhau thì yêu cầu cuối cùng nó vẫn có sự cân bằng đó có thể cân bằng qua trục đối xứng, bất đối xứng hoặc cân bằng hướng tâm.

Cân bằng đối xứng trong thiết kế

Cân bằng đối xứng là cách làm phổ biến và dễ gặp khi thiết kế. Nó tạo cho tác phẩm của bạn có sự trang trọng đây còn gọi là kiểu bố cục đăng đối, tức là các yếu tố sẽ cân bằng theo trục dọc, trục chéo hoặc trục ngang như sự cân bằng của con người nếu có một trục chia đôi chiều dọc từ trán xuống chân thì các yếu tố về măt, mũi, miệng, tai, tay chân đều cân bằng nhau. Các yếu tố cân bằng nay thường xuất hiện trong các thiết kế bìa sách, poster, tờ rơi, thiết kế hồ sơ năng lực công ty…

Kiểu thiết kế profile công ty sử dụng bố cục đăng đối, khi chia giữa bìa theo chiều dọc có sự cân bằng ở hai bên

Cân bằng hướng tâm trong thiết kế

Kiểu cân bằng hướng tâm là cách sắp xếp các yếu tố mà cuối cùng àm cho mắt nhìn của chúng ta vẫn hướng tới tâm của ấn phẩm. Bạn có thể hình dung dạng cân bằng này thông qua hình ảnh của hệ mặt trời. Mặt trời sẽ là trung tâm, còn những hành tinh khác sẽ xoay quanh nó. Kiểu bố cục tự do tuy các yếu tố có thể nằm ở các vị trí khác nhau nhưng vẫn có sự liên kết, yếu tố được coi là chính thường nằm ở vị trí vàng bao gồm các vị trí trên các trục 1/3 và vị trí trung tâm.

Luật xa gần

Luật xa gần là một trong nguyên tắc hay dùng trong thiết kế, mặc dù khi thiết kế trong không gian 2D tất cả đều là hiện trước mặt nhưng chúng ta vẫn cần tạo ra không gian 3D cần có cả chiều sâu khi đó những vật gần chúng ta nhất thường có kích thước lớn nhất. Nhưng đó là những vật có kích thước bằng nhau thì cái gần chúng ta nhất mới lớn nhất nếu chúng có kích thước khác nhau thì sao, cái nào không bị che bởi cái yếu tố khác thì gần nhất và một nguyên lý nữa là những vật càng gần thì càng rõ và vật càng xa thì càng mờ. Những vật càng gần có yếu tố là màu nóng và vật càng xa càng chuyển sang màu lạnh.

Nguyên lý thị giác căn lề

Một tác phẩm đẹp có thể không chỉ chu về khoảng cách, căn lề nội dung ở một số chỗ (có thể do cố ý của người thiết kế) nhưng một ấn phẩm chỉn chu thì nhất định là tác phẩm đẹp. Nguyên lý thị giác căn lề đề cập đến cách những thành phần văn bản hoặc đồ họa được sắp xếp theo những “đường gióng” trong một không gian. Giống như từ khi bạn đi học khi viết chữ chúng ta vẫn cần căn lề. Xuống dòng viết hoa hay gạch đầu dòng…

Trong thiết kế cũng tương tự, designer có thể điều chỉnh thiết kế của mình theo hình thức căn lề trái, căn lề phải, căn hai bên hoặc căn giữa.

Nguyên lý thị giác điểm nhấn

Một trong những nguyên lý thị giác rất cần thiết khi bạn muốn thiết kế đồ họa đẹp đó là bạn phải biết tạo điểm nhất giúp mắt của khách hàng khi xem ấn phẩm ấy sẽ tự nhìn vào nó trước tiên. Giống như trên một tờ giấy trắng chỉ có vết mực thì chúng ta sẽ nhìn vết mực ấy trước tiên. Nhưng khi thiết kế ấn phẩm nào cũng vậy nó có rất nhiều thông tin và hình ảnh chứ không phải chỉ có một yếu tố cần nổi bật. Như vậy ta phải làm thế nào đó là chúng ta áp dụng một số nguyên lý phân cấp là để hình ảnh của cái mình muốn được chú ý lớn hơn các yếu tố khác. Hoặc nếu nó nhỏ hơn thì nó lại có màu nổi bật ví dụ như nó màu đỏ trên nền toàn các màu xanh hay cam, hoặc nó rõ mà các yếu tố khác mờ hơn…

Sử dụng nguyên lý thị giác không gian âm

Không gian âm là phần không gian trống giữa các yếu tố đồ họa khi thiết kế. Nó làm cho không gian thiết kế của bạn không còn cảm giác trật chội bức bối và khoảng không gian ấy vẫn có ý tưởng điều này đặc biệt hay được sử dụng không thiết kế logo công ty. Như ví dụ dưới đây

Mẫu thiết kế logo sử dụng không gian âm của hạt cà phê tạo thành ly cà phê, chiếc lá, mặt trời, thác nước là nhữn đặc trưng của cà phê tươi sạch, thơm ngon của vùng Tây Nguyên

Nguyên lý thị giác tương phản và tương đồng

Nguyên lý thị giác tương phản là cách chúng ta tạo ra sự đối nghịch giữa các thành phần thiết kế, trong khi nguyên tắc tương đồng thì nhằm mục đích cho các yếu tố thiết kế ở bên nhau một cách hài hòa hơn. Nên dùng cách nào trong thiết kế thì do người họa sĩ thiết kế sử dụng hợp lý. Thông thường, những yếu tố gần ở vị trí điểm vàng hay cần nổi bật thì sẽ dùng nguyên lý tương phản nhằm làm nổi bật còn những yếu tố xa hơn thì dùng tương đồng nhằm mục đích các thành phần yếu tố đó thông nhất với nhau Và có những ấn phẩm sử dụng độ tương phản nhiều vó những ấn phẩm sử dụng tương đồng nhiều nhưng ấn phẩm nào cũng sử dụng các nguyên lý đó, tức là sử dụng màu tương phản nhưng vẫn có sự tương đồng và ngược lại.

Nguyên lý thị giác lặp lại

Như tên gọi của mình, nguyên lý thị giác lặp lại là việc sử dụng nhiều lần một hoặc nhiều thành phần có tính chất tương tự nhau trong thiết kế. Thông thường các yếu tố lặp lại đối với nền, hoa văn ví dụ như khi bạn thiết kế hoa văn vải thì các yếu tố lặp lại mãi đó là bố cục hàng lối. Ngoài ra các yếu tố có thể lặp lại trong các ấn phẩm thiết kế khác như font chữ, màu sắc, hoa văn… mang cảm giác sự thống nhất thường sử dụng trong việc thiết kế bộ nhận diện thương hiệu, thiết kế profile, thiết kế catalogue… Sự lặp lại còn giúp họa sĩ thiết kế tạo ra nhịp điệu trong thiết kế.

Sự nhất quán sẽ giúp tác phẩm dễ nhận biết hơn đối với người xem, mang được nét riêng của công ty. Không chỉ trong thiết kế, lặp lại cũng là một trong những nguyên tắc quan trọng giúp phát triển hình ảnh xây dựng thương hiệu công ty.

Nguyên lý thị giác kế cận

Nguyên tắc này tuy đơn giản nhưng lại có tác dụng đáng kể trong việc giúp người đọc nắm được các khối thông tin. Ví dụ, đặt một chú thích gần với một hình ảnh sẽ giúp người đọc mặc định hiểu rằng cả hai cùng thuộc về một nhóm. Ngược lại, nếu khoảng cách giữa hai nội dung này quá xa, họ sẽ cho rằng không có sự kết nối nào giữa bức hình và đoạn văn bản.

Nguyên tắc kế cận là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả vị trí của các yếu tố nằm gần nhau trong một layout, nhằm tạo ra mối liên kết về thông tin giữa chúng. Nói một cách dễ hiểu hơn, nếu muốn người đọc hiểu rằng giữa thông tin A và B liên quan với nhau trên layout, bạn cần phải đặt chúng gần nhau.

Bài liên quan "12 nguyên tắc càng của thiết kế đồ họa"

Nguyên lý thị giác chuyển động

Nguyên lý thị giác chuyển động là việc điều hướng mắt của người xem theo một đường dẫn định trước trong bố cục.

Nguyên lý thị giác này đặc biệt quan trọng khi thiết kế website, nơi designer cần đảm bảo người dùng sẽ điều hướng như cách họ đã hình dung. Ngoài ra, chuyển động cũng giúp các thiết kế tĩnh trở nên thú vị hơn. Khi chúng ta xem một thiết kế, họ sẽ bị thu hút đầu tiên bởi các tiêu điểm. Bằng cách sắp xếp cẩn thận những thành phần trong thiết kế, designer có thể dễ dàng dẫn dắt thị giác của người xem. Cách chúng ta tạo ra nguyên tắc chuyển động là sử dụng những nguyên lý thị giác khác như “Phân Cấp”, “Căn Lề” và “Lặp Lại”.