Mặt tối của mạng xã hội TikTok

Kể từ khi ra mắt ứng dụng liên tục vướng vào những vụ kiện tụng liên quan đến sức khỏe, thậm chí là cả tính mạng của người dùng

Bị kiện vì gây nguy hại đến tính mạng người dùng

Vào ngày 15/7/2021 gia đình của bé Lalani Erika Walton, 8 tuổi sống tại tiểu bang Texas và Arriani Jaileen Aroyo 9 tuổi tại Hoa Kỳ đã đâm đơn kiện mạng xã hội này lên tòa án cấp cao tại Los Angeles. Hai gia đình cho rằng thuật toán nguy hiểm của mạng xã hội này là nguyên nhân gây ra cái chết cho con của họ. Hai bé đã qua đời cì tham gia thử thách ngạt thở - Blackout Challenge, thử thách này khuyến khích người chơi tự bóp nghẹt mình cho đến khi bất tỉnh. Người thân nạn nhân cáo buộc rằng, thuật toán nguy hiểm trên TikTok liên tục đề xuất các video thử thách ngạt thở cho trẻ em, khuyến khích chúng tham gia thử thách dẫn đến sự việc đáng tiếc. Hãng luật đại diện cho gia đình nạn nhân cho biết TikTok cần phải chịu trách nhiệm cho cái chết của hai em nhỏ. Nền tảng này đầu tư hàng tỉ đô nhằm lan truyền nội dung nguy hiểm dù nhận thức rằng chúng có thể dẫn đến cái chết của người dùng. Cảnh sát cho rằng Lalani Erika tử vong là do hậu quả của việc tham gia thử thách ngạt thở sau khi được tặng điện thoại vào ngày sinh nhật 8 tuổi nạn nhân nhanh chóng nghiện lướt Tiktok, em thường xuyên đăng tải video hát và nhảy với hi vọng được nổi tiếng. Vào ngày xảy ra vụ việc trong chuyến du lịch cùng gia đình em đàng dùng hàng giờ để lướt TikTok và tham gia thử thách ngạt thở. Đơn kiện cho rằng “ Một em bé 8 tuổi sao có thể nhận thức mức độ nguy hiểm của nội dung TikTok đang khuyến khích”. Tương tự Arriani Jaileen Aroyo 9 tuổi cũng bị ám ảnh đăng video và nghiện ứng dụng này, gia đình nạn nhân cảnh báo cô bé về việc đã có trường hợp người dùng trẻ tuổi chết về trường hợp này nhưng em đảm bảo mình sẽ không làm thế. Tuy nhiên, thì vào ngày 26/2/3021 thì em trai 5 tuổi đã phát hiện Arriani trong tình trạng bất tỉnh, em được đưa đến bệnh viện địa phương nhanh chóng nhưng không qua khỏi đơn kiện ghi “ Ứng dụng này biết rõ thuật toán của mình đang lan rộng những thử thách nguy hiểm đến trẻ em”. Ngoài ra một số khiếu nại khác liệt kê bao gồm quảng bá ứng dụng có hai cho phép người dùng chưa đủ tuổi sử dụng và không cảnh báo tính gây nghiện của ứng dụng. Các luật sư cho rằng động cơ của TikTok khi cho phép những nội dung này là tương tác số lượng người dùng. Đặc biệt là lợi nhuận, họ nói công ty ưu tiên lợi nhuận doanh nghiệp dùng biết sức khỏe và sự an toàn của trẻ em sử dụng ứng dụng bị đe dọa. Tik Tok đã từ chối đưa ra phản hồi về sự việc này. Vào năm 2021 thử thách thùng sữa (milk crate challenge) từng bị bác sĩ khuyến cáo dẫn đến tình trạng trật khớp vai, đứt dây chằng thậm chí là chấn thương tủy sống. Năm 2020 một cô gái 15 tuổi tử vong sau khi tham gia thử thách “Benadryl challenge” khuyến khích người dùng sử dụng lớn thuốc dị ứng nhằm chìm vào ảo giác

TikTok đẩy nhanh thoái trào của một nền văn minh

Có phải TikTok đẩy nhanh thoái trào của một nền văn minh hay không, một số người đang nghĩ như vậy đấy. Vị tỉ phú lừng danh Elon Musk đã chia sẻ theo New York Post ông ElonMusk đã khuấy đảo mạng xã hội với dòng tweet TikTok đẩy nhanh thoái trào của một nền văn minh nhân loại dòng tweet này đã nhanh chóng đạt 440,7 ngàn lượt thích. Vị tỉ phú chia sẻ” Tôi thấy một số video của họ gây khó chịu, nhưng chúng không hề nhàm chán” ông đặt ra giả thuyết “ TikTok đạo tạo ra thuật toán hấp dẫn nhất có thể để lôi kéo lượng người dùng trẻ khổng lồ”. Mô tả về việc sử dụng nền tảng Video nhắm mục tiêu tới thế hệ trẻ ông Musk chia sẽ đây giống như một dạng ADD hay rối loạn giảm chú ý. Đặc tính gây nghiện của TikTok được giáo sư Galloway thuộc đại học New York ví giống như một dạng cocain kỹ thuật số. Hồi năm ngoái các bác sĩ đã cảnh báo một căn bệnh đáng sợ khi các cô gái trẻ đã bắt đầu có những triệu chứng TIC – một dạng rối loạn khiến trẻ lặp đi lặp lại những hành động không chủ ý và không kiểm soát được hành động của cơ thể. TikTok cũng từng được người dùng phản hồi vì chúng gây nghiện đáng sợ. Nếu xét với tổng lượng người dùng hàng tháng thì TikTok có phần kém cạnh hơn Facebook (2,9 tỷ) và instagram (2 tỷ) tuy nhiên các video ngắn trên mạng xã hội này lại rất có sức hấp dẫn đặc biệt là với thế hệ trẻ trong đó 43% ở độ tuổi từ 18 đến 24; 3,4% trên 55 tuổi và giới nữ chiếm 57%. Trung bình mỗi người sẽ dùng 11 phút mỗi lần truy cập để lướt 26 video TikTok mỗi video khoảng 15 giây. Theo giáo sư Galloway 26 là con số hoàn hảo để TikTok có thể thu thập dữ liệu từ người dùng, hơn hẳn các công ty khác. Thời gian trung bình của người dùng Mỹ dùng TikTok rơi vào khoảng 29 giờ/ tháng nhiều hơn cả facebook (16 giờ) và instagram là (8 giờ) cộng lại. Theo nhà nghiên cứu di động Data.ai. TikTok như một dạng thuốc phiện khiến người dùng bị thu hút ngay từ lần đầu tiên.

Gây mất tập trung

Một người dùng chia sẻ “Tôi chưa sử dụng một nền tảng mạng xã hội nào với tần suất nhiều như dùng TikTok, mặc dù tôi chỉ biết đến ứng dụng này vào năm ngoái”. Một người dùng khác thì thừa nhận “Mình kiểm tra ứng dụng ít nhất 10 lần/ngày”. TikTok có thuật toán đề xuất ma quái khiến cho người xem không thể ngừng xem các nội dung, thậm chí nó còn có khả năng huấn luyện người dùng với chỉ vài chục giây sẽ có thứ gì đó mới mẻ hấp dẫn người dùng xuất hiện. Thế nhưng cuộc sống hiện thực đây phải cứ đến 15 đến 30 giây lại có thêm điều gì thú vị, não trẻ luôn thay đổi sẽ khiến nó khó thích nghi với cuộc sống hiện thực nơi mọi thứ không diễn biến nhanh như vậy. Và cuối cùng sự phụ thuộc vào TikTok khiến trẻ em giảm các tương tác trong cuộc sống hiện thực, dẫn đến tình trạng chậm phát triển bề mặt cảm xúc và xã hội. Việc bộ não được huấn luyện để tập trung ngắn hạn có thể gây ra các vấn đề về khả năng chú ý, tập trung và trí nhớ ngắn hạn. Một nghiên cứu những video phù hợp với sở thích người xem có thể kích hoạt hệ thống trung tâm phần thưởng của não

Nguyên lý thị giác trong thiết kế đồ họa

Tác động tiêu cực của TikTok đến não bộ

Hệ thống phần thưởng não đóng vai trò vô cùng quan trọng trong định hình cảm xúc và điều hướng hành động của con người nó có chức năng tạo ra cảm xúc và ham muốn. Tiến sĩ Justin Shleifer bác sĩ tâm thần trẻ em và vị thành niên tại bệnh viện Bradley cho biết “Chúng ta gần như bị các ứng dụng này điều chỉnh hành vi để có được sự hài lòng ngay lập tức”. Mặc dù sự hài lòng ngay lập tức nghe có vẻ rất tuyệt vời, nó có thể ảnh hưởng đến não bộ vài giờ sau khi đóng ứng dụng, Trẻ em sẽ khó khăn hơn khi đọc sách khi chúng đã quá quen với việc nhận được sự thỏa mãn tức thời như khi thực hiện thao tác lướt TikTok. Vấn đề có thể vượt qua hơn việc đọc sách trong những trường hợp khác đòi hỏi sự kiên nhẫn trẻ em có thể khó tập trung vào bất cứ thứ gì không mang lại hiệu quả tức thì. Những video ngắn tương tự như kẹo hay một loại cocain kỹ thuật số khiến cho não giải phóng một lượng lớn dopamine một chất mang lại niềm vui và cảm giác hưng phấn tức thời cho não bộ, khi tiêu thụ càng nhiều thì cần phải bù đắp trở lại, khi sản xuất không đủ sẽ dẫn đến việc cơ thể thiếu dopamine con người sẽ dễ rơi vào trạng thái trầm cảm và lo lắng. Việc sử dụng các thiết bị càng lâu, não sẽ bị tổn hại như: teo chất xám, giảm độ dày của vỏ não, suy giảm chức năng nhận thức.

Thuật toán gây nghiện

Tiktok sử dụng thuật toán để cung cấp nguồn cung cấp dữ liệu cho người dùng. Các video được cá nhân hóa dựa trên nội dung người dùng thả tim và thời lượng xem các video tương tự. Nhiều người dùng cũng thừa nhận các thuật toán khiến cho họ mắc kẹt nó đã đề xuất các nội dung gần như trùng 100% với những sở thích của họ. Một số nhà nghiên cứu thì lo lắng về tác động tiềm ẩn của thuật toán này đối với sức khỏe tâm thần vị thành niên ví dụ nếu một trẻ em đang xem video về cách giảm cân hoặc một chủ đề nào đó gây hại đến sức khỏe tâm thần của chúng thì điều đáng lo ngại là ứng dụng lại tiếp tục đề xuất những video tương tự. Chính vì thế thay vì chống lại các mạng xã hội các bậc phụ huynh nên hạn chế thời gian sử dụng thiết bị của con trẻ và giáo dục chúng về cách tương tác với nền tảng. TikTok đã có những kế hoạch để bảo vệ trẻ em. Ngoài việc cho phép cha mẹ kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị qua tính năng Family Pairing (ghép nối gia đình), TikTok giảm thiểu thông báo đẩy (push notification) vào buổi tối và chủ động hiển thị lời nhắc trên trang chủ để tạm dừng ứng dụng.

Nguồn (internet)